اسکن هسته ای تیروئید چیست؟ (تشخیص، ارزیابی و درمان)

در اسکن هسته ای تیروئید (غده ای که متابولیسم شما را کنترل می کند، طی فرآیندی شیمیایی سرعت تبدیل غذا به انرژی را در بدن تنظیم می کند و در قسمت جلوی گردن شما قرار دارد) از یک داروی رادیواکتیو (رادیودارو) برای گرفتن عکس یا تصویر از غده تیروئید استفاده می شود. رادیودارو به داخل ورید، تزریق می شود و از طریق خون در گردش وارد غده تیروئید می شود. سپس توسط یک دوربین گاما مخصوص تشخیص داده می شود که عکس می گیرد و اطلاعاتی در مورد عملکرد و ساختار غده تیروئید ارائه می دهد.

اسکن هسته ای تیروئید چگونه انجام می شود؟

منابع خارجی به این موضوع اشاره می کنند اسکن هسته ای تیروئید یک نوع تصویربرداری پزشکی هسته ای است اما آزمایش جذب ید رادیواکتیو (RAIU) که همچنین به عنوان جذب تیروئید شناخته می شود، یک اندازه گیری عملکرد تیروئید است، که شامل تصویربرداری نمی شود. پزشکی هسته ای از مقادیر کمی از مواد رادیواکتیو به نام رادیو ردیاب استفاده می کند. پزشکان از پزشکی هسته ای برای تشخیص، ارزیابی و درمان بیماری های مختلف استفاده می کنند، این ها عبارتند از سرطان، بیماری قلبی، اختلالات گوارشی، غدد درون ریز یا عصبی و …

آزمایشات پزشکی هسته ای فعالیت مولکولی را مشخص می کند. این روش به آن ها پتانسیل پیدا کردن بیماری را در مراحل اولیه می دهد. آنها همچنین می توانند نشان دهند که آیا به درمان پاسخ می دهید یا خیر. پزشکی هسته ای روشی غیر تهاجمی است.

استفاده از رادیوداروها و رادیو ردیاب ها!

این آزمایش‌ها از مواد رادیواکتیو به نام رادیوداروها یا رادیو ردیاب‌ها برای کمک به تشخیص و ارزیابی شرایط پزشکی استفاده می‌کنند. ردیاب‌های رادیواکتیو مولکول‌هایی هستند که به مقدار کمی از مواد رادیواکتیو مرتبط یا “نشاندار” شده‌اند. آنها در تومورها یا مناطق التهابی تجمع می یابند. همچنین می توانند به پروتئین های خاصی در بدن متصل شوند.

شما معمولاً رادیو ردیاب را به صورت تزریقی دریافت خواهید کرد یا ممکن است بسته به معاینه آن را قورت دهید یا به صورت گاز استنشاق کنید. دارو در ناحیه تحت بررسی تجمع می یابد. یک دوربین مخصوص انتشار اشعه گاما را از ردیاب رادیویی تشخیص می دهد. دوربین و کامپیوتر تصاویر را تولید می کنند و اطلاعات مولکولی را تامین می کنند.  اسکن هسته ای تیروئید و جذب تیروئید اطلاعاتی در مورد ساختار و عملکرد تیروئید ارائه می دهد.

علائم هشدار دهنده اولیه مشکلات تیروئید چیست؟

• مشکلات گوارشی اسهال (پرکاری تیروئید)
• یبوست (کم کاری تیروئید)
• تغییرات خلق و خوی یا عصبانیت
• اضطراب (پرکاری تیروئید)
• افسردگی (کم کاری تیروئید)
• کاهش وزن (پرکاری تیروئید)
• افزایش وزن (کم کاری تیروئید)
• مشکلات پوستی پوست چرب (پرکاری تیروئید)
• خشکی پوست (کم کاری تیروئید) حساسیت به تغییرات دما مشکل در هوای گرم، عرق کردن در زمانی که هوا خیلی گرم نیست، گرگرفتگی (پرکاری تیروئید) مشکل در هوای سرد، نیاز به پوشیدن لایه های اضافی داخل، سردی پاها و دست ها (کم کاری تیروئید)
• تغییرات بینایی (بیشتر با پرکاری تیروئید رخ می دهد) چشمان خیس قرمزی یا خشکی چشم مشکل در بستن پلک ها چشم های برآمده نازک شدن
• ریزش مو (پرکاری تیروئید)
• مشکلات حافظه (هم پرکاری تیروئید و هم کم کاری تیروئید)
• توده یا ندول روی گردن ممکن است نشانه سرطان تیروئید باشد

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر تصور شود بخش‌هایی از غده تیروئید شما به درستی کار نمی‌کند و برای بررسی اینکه آیا غده تیروئید بیش از حد فعال است یا خیر (پرکاری تیروئید) ممکن است پزشک شما را برای اسکن هسته ای تیروئید معرفی کند. همچنین این روش می تواند به تمایز بین ندول ها یا توده های تیروئید خوش خیم (غیر سرطانی) و بدخیم (سرطانی) کمک کند. هم کم کاری تیروئید و هم پرکاری تیروئید در زنان بالای 60 سال شایع است. سابقه خانوادگی بیماری تیروئید خطر ابتلا به بیماری های تیروئید را افزایش می دهد.

فواید اسکن هسته ای تیروئید چیست؟

تیروئید با پردازش و تنظیم سطوح هورمون های خاص به حفظ بسیاری از عملکردهای مختلف بدن کمک می کند. اسکن هسته ای تیروئید انجام می شود تا پزشکان تشخیص دهند که کدام قسمت های غده تیروئید به درستی کار می کند. اسکن تیروئید همچنین اطلاعاتی در مورد اندازه و شکل غده تیروئید می دهد.

از اسکن هسته ای تیروئید می توان برای ارزیابی ناهنجاری های یافت شده در معاینه فیزیکی یا آزمایش آزمایشگاهی استفاده کرد. از تصاویر بدست آمده از اسکن هسته ای تیروئید می توان برای تشخیص موارد زیر استفاده کرد:

• توده ها
• ندول ها (کیست ها)
• سایر رشدها التهاب یا تورم
• تیروئید پرکار یا پرکاری تیروئید
• تیروئید کم کار یا کم کاری تیروئید
• گواتر که بزرگ شدن غیر طبیعی تیروئید است
• سرطان تیروئید

سرطان تیروئید شایع نیست و یکی از کم کشنده ترین انواع سرطان است. علائم سرطان تیروئید توده یا تورم در غده تیروئید شایع ترین علامت است و تنها حدود 5 درصد از گره های تیروئید بدخیم (سرطانی) هستند. درمان برخی از سرطان های تیروئید، اما نه همه آنها، با جراحی و به دنبال آن درمان با ید رادیواکتیو یا پرتودرمانی درمان می شوند.

نویسنده و گردآورنده: دکتر سارا شوهانی