سرمازدگی آسیبی است که در اثر یخ زدن پوست و بافت های زیرین ایجاد می شود. در ابتدایی ترین مرحله سرمازدگی، هیچ آسیب دائمی به پوست وارد نمی شود. علائم این مشکل شامل سردی پوست و احساس سوزش و به دنبال آن بی حسی، بروز التهاب یا تغییر رنگ پوست هستند. با تشدید آسیب دیدگی پوست سفت یا مومی شکل می شود.
در منابع خارجی آمده است که پوست در معرض هوای سرد و بادی بیشترین آسیب پذیری را در برابر سرمازدگی دارد. برای جلوگیری از این امر استفاده از دستکش و لباس مناسب اهمیت زیادی دارد. احتمال دارد فرد متوجه سرمازدگی خود نشود تا زمانی که شخص دیگری به آن اشاره کند.
شما می توانید با گرم کردن مجدد عضو آسیب دیده یخ زدگی را درمان کنید. همه سرمازدگی های دیگر نیاز به مراقبت پزشکی دارند زیرا می توانند به طور دائمی به پوست، ماهیچه، استخوان و سایر بافت ها آسیب بزنند.
علائم سرمازدگی
علائم و نشانه ها عبارتند از:
- در ابتدا سردی پوست و احساس سوزش
- بی حسی
- پوستی که بسته به شدت بیماری و رنگ معمول پوست قرمز، سفید، سفید متمایل به آبی، زرد متمایل به خاکستری، ارغوانی، قهوه‌ای یا خاکستری به نظر می‌رسد.
- پوست سخت یا مومی مانند
- سفتی مفاصل و عضلات
- ایجاد تاول پس از گرم کردن مجدد، در موارد شدید
آسیب دیدگی بیشتر در انگشتان دست، انگشتان پا، بینی، گوش ها، گونه ها و چانه دیده می شود. در بسیاری از موارد با توجه به بی حسی پوست، احتمالا فرد متوجه یخ زدگی خود نمی شود تا زمانی که کسی به آن اشاره کند.
انواع سرمازدگی و مراحل آن
در این قسمت به انواع سرمازدگی می پردازیم:
- یخ زدگی Frostnip: این بیماری شکل خفیف سرمازدگی است. مستمر قرار گرفتن در معرض سرما منجر به بی حسی در ناحیه آسیب دیده می شود. با گرم شدن پوست، فرد احساس درد و سوزن سوزن شدن دارد. یخ زدگی آسیب دائمی به پوست وارد نمی کند.
- سرمازدگی سطحی: سرمازدگی سطحی باعث تغییرات جزئی در رنگ پوست می شود. پس از آنکه پوست در معرض گرما قرار می گیرد به کندی گرم می شود که این امر نشانه ای از درگیری جدی پوست است. اگر در این مرحله سرمازدگی را با گرم کردن مجدد درمان کنید، سطح پوست خالدار به نظر می رسد و احتمالا متوجه گزش، سوزش و تورم شوید. پس از 12 تا 36 ساعت گرم کردن مجدد پوست تاول پر از مایع بر روی آن ظاهر می شود.
- سرمازدگی عمیق (شدید): با پیشرفت سرمازدگی تمام لایه‌های پوست و همچنین بافت‌هایی که زیر آن قرار دارند تحت تأثیر قرار می‌گیرند. پوست سفید یا خاکستری و یا آبی می شود و تمام احساس سرما، درد یا ناراحتی را در ناحیه آسیب دیده از دست می دهید. مفاصل یا عضلات از کار می افتند. پس از 24 تا 48 ساعت گرم کردن مجدد تاول های بزرگ ایجاد می شوند. با مرگ بافت ها عضو آسیب دیده سیاه و سفت می شود.
علت ایجاد سرمازدگی چیست ؟
آسیب دیدگی زمانی رخ می دهد که پوست و بافت های زیرین آن یخ می زند. شایع ترین علت آسیب دیدگی قرار گرفتن در شرایط آب و هوای سرد است. اما احتمال نیز وجود دارد که این مشکل در اثر تماس مستقیم با یخ، انجماد فلزات یا مایعات بسیار سرد ایجاد شود. شرایط خاصی که منجر به آسیب دیدگی می شود عبارتند از:
- پوشیدن لباس نامناسب. پوشیدن لباسی که برای شرایطی که در آن هستید مناسب نیست، برای مثال؛ لباسی که در برابر هوای سرد، باد یا مرطوب از بدن محافظت نمی کند یا خیلی تنگ است.
- بیرون ماندن طولانی مدت در سرما و باد. با کاهش دمای هوا به 15- درجه سانتیگراد، حتی با سرعت باد کم، خطر آسیب دیدگی افزایش می یابد. در سرمای باد 27- درجه سانتیگراد، سرمازدگی می تواند در کمتر از 30 دقیقه روی پوست در معرض دید رخ دهد.
چه عواملی آسیب سرمازدگی را تشدید می کنند؟
عوامل زیر خطر آسیب دیدگی را افزایش می دهند:
- شرایط تاثیر گذار سلامتی در برابر سرما ، مانند کم آبی بدن، تعریق بیش از حد، خستگی، دیابت و جریان خون ضعیف در اندام ها
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- سیگار کشیدن
- ترس، وحشت یا بیماری روانی که توانایی تصمیم گیری و قضاوت فرد را مختل می کند.
- سرمازدگی قبلی یا آسیب از سرمازدگی
- نوزاد یا بزرگسال بودن، هر دوی آنها در تولید و حفظ گرمای بدن مشکل دارند .
- قرار گرفتن در ارتفاع بالا، جایی که اکسیژن کمتری وجود دارد.
عوارض سرمازدگی چیست ؟
عوارض این ناهنجاری عبارتند از:
- افزایش حساسیت به سرما
- افزایش خطر ابتلا به سرمازدگی مجدد
- بی حسی طولانی مدت در ناحیه آسیب دیده
- تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس)
- تغییرات در رنگ پوست
- تغییر یا از دست دادن ناخن
- سفتی مفاصل (آرتریت سرمازدگی)
- مشکلات رشد در کودکان، اگر سرمازدگی به صفحه رشد استخوان آسیب برساند
- عفونت
- کزاز
- قانقاریا ( پوسیدگی و مرگ بافت ناشی از قطع جریان خون در ناحیه آسیب دیده ) که می تواند منجر به قطع عضو شود.
- هیپوترمی
جلوگیری از آسیب دیدگی
با استفاده از راهکارهای محتلف می توان از آسیب دیدگی ناشی از سرما جلوگیری کرد. نکاتی وجود داردکه به شما کمک می کند ایمن و گرم بمانید:
- در هوای سرد، مرطوب یا بادی ، در صورت ضرورت بیرون بروید. به پیش بینی آب و هوا توجه کنید. این را به یاد داشته باشید که در هوای بسیار سرد و بادی می تواند در عرض چند دقیقه به پوست آسیب برساند.
- چند لایه لباس گشاد و گرم بپوشید. هوای محبوس شده بین لایه های لباس به عنوان عایق در برابر سرما عمل می کند. برای محافظت در برابر باد، برف و باران از لباس های بیرونی ضد باد و ضد آب استفاده کنید. لباس زیری را انتخاب کنید که رطوبت را از پوست دور کند. در اسرع وقت لباس های خیس ( به ویژه دستکش، کلاه و جوراب ) را عوض کنید.
- از دستکش، کلاه یا هدبند استفاده کنید که کاملاً گوش ها را بپوشاند. مواد پشمی سنگین یا ضد باد بهترین کلاه ها برای محافظت در برابر سرما هستند.
- جوراب آستر دار بپوشید که رطوبت را جذب کند و عایق باشد. از گرمکن دست و پا استفاده کنید . مطمئن شوید که گرمکن پا چکمه ها را خیلی تنگ نمی کند و جریان خون را محدود نمی کند.
- مراقب علائم این سرما زدگی باشید. علائم اولیه سرمازدگی شامل تغییر رنگ پوست، گزگز و بی حسی هستند. در صورت مشاهده علائم سرمازدگی به دنبال پناهگاه گرم باشید.
- هنگام مسافرت در هوای سرد، لوازم اضطراری و لباس گرم همراه داشته باشید تا در صورت سرگردانی و گم شدن آماده باشید . اگر در منطقه دور افتاده هستید، مسیر و تاریخ بازگشت مورد انتظار خود را به اطرافیانتان بگویید.
- اگر قصد دارید در هوای سرد در فضای باز باشید، الکل ننوشید. نوشیدنی های الکلی باعث می شوند که بدن گرما را سریعتر از دست بدهد.
- وعده های غذایی متعادل بخورید و هیدراته( نوشیدن آب) بمانید. انجام این کار حتی قبل از بیرون رفتن در سرما به شما کمک می کند تا گرم بمانید.
- ورزش می تواند خون را به جریان بیاندازد و به شما کمک کند گرم بمانید، اما آن را تا حد خستگی انجام ندهید.
تشخیص سرمازدگی
تشخیص بر اساس علائم و نشانه های فرد، ظاهر پوست و بررسی فعالیت های اخیری است که در آنها در معرض سرما قرار گرفته است. برای کمک به تعیین شدت سرمازدگی و بررسی آسیب استخوان یا عضله، عکس‌برداری با اشعه ایکس، اسکن استخوان یا MRI تجویز می شود .
درمان سرمازدگی
یخ زدگی را می توان در خانه با مراقبت های اولیه درمان کرد. برای سایر سرمازدگی ها پس از کمک های اولیه مناسب و ارزیابی هیپوترمی، درمان پزشکی شامل گرم کردن مجدد، داروها، مراقبت از زخم، جراحی و درمان های مختلف بسته به شدت آسیب است.
- گرم شدن مجدد پوست. اگر پوست قبلاً گرم نشده باشد، پزشک با استفاده از حمام آب گرم به مدت 15 تا 30 دقیقه ناحیه آسیب دیده را دوباره گرم می کند. در این صورت پوست نرم می شود و فرد می تواند به آرامی ناحیه آسیب دیده را با گرم شدن مجدد حرکت دهد.
- داروی کاهش درد. از آنجایی که فرآیند گرم کردن مجدد می تواند دردناک باشد، پزشک احتمالاً دارویی برای کاهش درد به فرد می دهد.
- محافظت از آسیب. هنگامی که پوست برفک زد، پزشک برای محافظت از پوست آن ناحیه را با ملحفه، حوله یا پانسمان استریل می پیچد. یا با جدا کردن آرام انگشتان دست یا پاهای فرد در حین آب شدن از آنها محافظت میکند. و لازم است فرد ناحیه آسیب دیده را برای کاهش تورم بالا ببرد.
- برداشتن بافت آسیب دیده : برای بهبودی مناسب، پوست یخ زده باید عاری از بافت آسیب دیده، مرده یا عفونی باشد. برای تشخیص بهتر بین بافت سالم و مرده، پزشک ممکن است 1 تا 3 ماه قبل از برداشتن بافت آسیب دیده صبر کند.
- گرداب درمانی یا فیزیوتراپی. خیساندن در حمام گردابی (آب درمانی) با تمیز نگه داشتن پوست و از بین بردن طبیعی بافت های مرده به بهبودی کمک می کند. در این صورت فرد تشویق می شود که به آرامی ناحیه آسیب دیده را حرکت دهد.
- داروهای مبارزه با عفونت: اگر پوست یا تاول ها عفونی به نظر برسد، پزشک آنتی بیوتیک های خوراکی تجویز می کند.
- داروهای ضد لخته شدن خون: تزریق دارویی داخل وریدی می تواند به بازیابی جریان خون (ترومبولیتیک)، مانند فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (TPA) کمک می کند. TPA خطر قطع عضو را کاهش می دهد. اما این داروها می توانند باعث خونریزی جدی شوند و معمولاً فقط در جدی ترین شرایط و در عرض 24 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض آسیب استفاده می شوند.
- مراقبت از زخم. با توجه به میزان آسیب از انواع تکنیک های مراقبت از زخم استفاده می شود.
- عمل جراحي. افرادی که آسیب شدید را تجربه کرده اند احتمال دارد به مرور زمان نیاز به جراحی یا قطع عضو برای برداشتن بافت مرده یا پوسیده داشته باشند.
- اکسیژن درمانی هیپرباریک: اکسیژن درمانی هیپرباریک شامل تنفس اکسیژن خالص در یک اتاق تحت فشار است. برخی از بیماران پس از این درمان علائم بهبود یافتگی را نشان می دهند.
- استفاده از گیاه ختمی. مطالعات نشان می دهند گیاه ختمی می تواند به بهبود تورم دست و پا ناشی از سرما کمک کند.
سوالات پرتکرار
در این قسمت تلاش می کنیم به سوالات پرتکرار پاسخ دهیم.
پماد برای سرمازدگی
برای سرمازدگی سطحی که دوباره گرم شده است، برخی افراد با استفاده از پماد، ژل یا لوسیون آلوئه ورا چندین بار در روز به ناحیه آسیب دیده تسکین می دهند.
خرید مکمل دارویی
برای خرید انواع مکمل دارویی می توانید به سایت داروخانه آنلاین مراجعه کنید:
- قرص تقویت سیستم ایمنی
- قرص قلب و عروق
- قرص مفاصل و استخوان
- عفونت زنان
- قرص پوست مو و ناخن
- قرص کم خونی
- قرص دستگاه گوارش
نویسنده و گردآورنده: پرستو رجبی
